مبانی بیومکانیکی حرکت انسان

آشنایی با سیستم‏های اثرگذار بر حرکت انسان
«مبانی بیومکانیکی حرکت انسان» کتابی سه‏ جلدی تألیف جوزف همیل، کاتلین ام. ناتزن و تیموتی آر. دریک است که با ترجمه دکتر سید خلیل موسوی و مهدیه مهدوی از سوی انتشارات حتمی راهی بازار نشر شده است. این اثر به ‏عنوان یک کتاب مرجع در حوزه علوم ورزشی و توان‏بخشی شناخته شده است.

از ویژگی‏های این مجموعه، کاربردی بودن مطالب ارائه شده در آن است، به‏ گونه ‏ای که با تسلط نسبی بر مطالب و موضوعات آن به ‏راحتی می‏توان حرکت و سیستم ‏های درگیر در آن را درک کرد.
کتاب حاضر، جلد نخست از این مجموعه سه‏ جلدی با عنوان «اصول بنیادی حرکت انسان» است که در 4 فصل به مباحث مربوط به «اصطلاح‏ شناسی پایه ‏ای»، «ملاحظات اسکلتی حرکت»، «ملاحظات عضلانی حرکت» و «ملاحظات عصب‏ شناختی حرکت» می ‏پردازد.
جلد اول این کتاب، برای داشتن اطلاعات پایه و کسب آمادگی برای مطالعه و درک کنترل حرکت انسان ضروری است و به همین دلیل نیز در قالب یک جلد مجزا چاپ و منتشر شده است. مطالعه این جلد علاوه بر دانشجویان، به مربیان تمرین‏ دهنده نیز پیشنهاد می‏شود. توسعه عملکرد ورزشکار از طریق ارائه برنامه‏ های تمرینی عملکردی و استاندارد و در نتیجه کاهش احتمال وقوع آسیب ازجمله نکاتی است که یک مربی می‏تواند پس از مطالعه جلد اول این کتاب، کسب کند. بدیهی است که برای موفقیت در حرفه مربیگری و به ‏طور خاص برای یک تمرین‏ دهنده، شناخت نسبتا کامل از سیستم‏ های اسکلتی، عضلانی و عصبی ضروری است. کسب این اطلاعات و جاری کردن آن‏ها در تمرینات عملکردی، می‏تواند شما را به موفقیت نزدیک‏تر کند.

مبانی بیومکانیکی حرکت انسان

 اندازه‏ گیری ویژگی‏های مکانیکی بافت‏ های بدن

«استخوان، تاندون، لیگامان و عضلات، ساختارهای اساسی تشکیل‏ دهنده بدن انسان هستند، به نحوی که متخصصین بیومکانیک ‌توجه ‌ویژه ‏ای به خصوصیات مکانیکی این بافت‏ها دارند. به‏ طور کلی، هنگامی که ‌خصوصیات مکانیکی این بافت‏ها را ‌تجزیه و تحلیل می‏کنیم، در واقع نیروهای خارجی اعمال شده ‌‌بر ساختار آن‏ها ‌که منجر به تغییر شکل ساختار می ‏شود را شناسایی می‏کنیم. سازماندهی مواد سازنده و شکل کلی ساختار ازجمله مواردی هستند که توانایی ‌مقاومت ساختار در برابر تغییر شکل را تعیین می‏کنند. بنابراین، این نوع تجزیه و تحلیل از این جهت مهم است که ‌اطلاعاتی را ‌در ارتباط ‌با ‌‌ویژگی‏های مکانیکی ساختار در اختیار قرار می‏دهد که ممکن است عملکرد آن‏را به ‏طور قابل ملاحظه‏ ای تحت ‏تاثیر قرار دهد.»

تأثیر سیستم عضلانی در عملکرد بدن انسان

« كاهش و يا از دست رفتن قدرت سيستم عضلانی، مشكلات فراوانی را به‌همراه دارد که می‌توانند از ‌ايجاد يک ناتوانی در باز کردن درب یک باکس شیش ه‏ای تا ناتوانی در استفاده از پله و بلند شدن از روی صندلی، درجه ‏بندی شوند. این وضعیت برای افرادی که اضافه وزن دارند می‏تواند در ناتوانی آ‏ن‏ها در راه رفتن در هر مسافتی بروز کند که مهمترین دلیل آن، عدم توانایی ‌سيستم عضلانی این افراد در تولید قدرت و توان ‌كا‌فی و در خستگی زودرس در فرد ذکر شده است…
بافت عضلانی، نوعی بافت تحریک‌پذیر است كه می‌تواند در انواع مخطط و ‌صاف دسته‌بندی شود. ‌‌عضلات مخطط، شامل عضلات اسكلتی و قلبی هستند. ‌‌هر دو نوع عضلات قلبی و صاف تحت كنترل سيستم عصبی غير ارادی می‌باشد.‌ به ‏عبارت دیگر، برخلاف‌ عضلات اسكلتی که تحت كنترل مستقيم سیستم عصبی مرکزی قرار دارند، عضلات قلبی و صاف، تحت کنترل ارادی فرد قرار ندارد. دانش و درک ‌محدوديت‌های عملكردی عضلات از این جهت لازم و ضروری هستند که ‌جابه‌جایی انسان، ‌حركات اندام، پاسچر و پايداری مفاصل توسط آن‏ها انجام می‌شود. دانش پایه برای توصیف حرکات ناشی از انقباض عضله، مستلزم آشنایی با این مفاهیم است.»

عملکرد سیستم عصبی در حرکات انسان

«حركات انسان توسط سيستم عصبی كنترل و پایش می‏گردد. ماهيت اين كنترل به ‏گونه ‏ای است كه می‏تواند تعداد زیادی از عضلات را برای يک حركت شديد مانند دوی سرعت فعال کرده و يا تعداد كمتری از عضلات را برای فشردن زنگ و یا برقراری یک تماس تلفنی به‏ کار گیرد. در اجرای یک حرکت خاص، سيستم عصبی دو نقش برعهده دارد، ابتدا تعیین عضلاتی که جهت اجرای آن حرکت باید فعال شوند و سپس تحريک لازم جهت توسعه سطوح نيرو در اين عضلات را تولید می‏نماید.
بسياری از حركات انسان خصوصا زمان اجرای یک مهارت حرکتی ظریف، نیازمند ايجاد ثبات در اندام‏ های مجاور می ‏باشند. در عمل نوشتن اين امر مستلزم هماهنگی بسيار عالی در بخش‏هایی از سيستم عصبی است تا در زمان اجرای حرکات بسیار کوچک و هماهنگ انگشتان بخش ‏هایی مانند بازو و ساعد را تثبیت نماید. دقت حركت، تکلیف ديگری است كه سيستم عصبی با آن مواجه است. در انجام يک پرتاب بيس بال، سيستم عصبی با به‏ کارگیری مقدار مناسبی از نیرو، عضلات را برای اجرای یک پرتاب موفق هماهنگ می‏نماید. شناخت دشواری حرکت فیزیکی دقیق، دریچه ‏ای ب‏سوی درک پیچیدگی کنترل عصبی است.»
جلد نخست از کتاب «مبانی بیومکانیکی حرکت انسان» در 201 صفحه  از سوی انتشارات حتمی به بازار نشر عرضه شده است.

منابع

تالیف: تیموری آر.دریک, جوزف همیل, کاتلین ام.ناتزن
مترجم: دکتر سید خلیل موسوی, مهدیه مهدوی