مفاهیم و کاربردهای نوین مدیریت دانش

منابع

عصر دانایی یا دانش بنیان، عنوان جدیدی است که به زمان حاضر و آینده نزدیک اطلاق می‌شود. به منظور استفاده بهینه از سرمایه دانش در سازمان‏ها رشته جدیدی از مدیریت بنام مدیریت دانش پدید آمده است، تا ضمن بهبود بخشیدن به فرآیندهای دانش و با پیوند بین استراتژی سازمان واستراتژی مدیریت دانش درتامین دانش مناسب، در زمان مناسب، برای فرد مناسب به حفظ مزیت رقابتی سازمان کمک کند.

امروزه در ادبیات مدیریت و اقتصاد به وفور شاهد تاکید بر نقش دانش به عنوان یک منبع حیاتی برای حفظ رقابت‌پذیری و سودآوری می‌باشیم.

سازمان‌ها برای انتخاب بازار باید از دانش موجود و ایجاد دانش جدید بهره جویند و مدیریت دانش در این امر کمک شایانی به آنها می‌کند. اما شرکت‌ها باید در نظر داشته باشند که برقراری هر سیستم در سازمان با توجه به شرایط مختلف آن سازمان مقدمات خاص خود را می‌طلبد و در صورت عدم مهیا بودن آن، برقراری موفقیت‌آمیز آن امکان‌پذیر نیست. مدیریت دانش در عصر جدید تنها به دانش کد شده و مستند شده اکتفا نمی‌کند، بسیاری از سازمان‏ ها و شرکت‏ های جهان با تکیه بر دانش ضمنی و آشکار خود، درصدد ارتقاء جایگاه رقابتی و افزایش اثربخشی و بهره‌وری خود هستند. در راستای رسیدن به این اهداف، مدیریت دانش به دنبال تصرف دانش، خرد و تجربیات با ارزش افزوده کارکنان و نیز پیاده‌سازی، بازیابی و نگهداری دانش به عنوان دارائی‏ های سازمان می‌باشد. بدون شک امروزه دانش مهمترین ابزار رقابت در بازارهای حال و آینده می‌باشد. هر چند در حال حاضر سازمان‏ های بسیاری در زمینه توسعه دانش در سطوح مختلف سرمایه‌گذاری کرده و موفق بوده‌اند اما سازمان‏های بسیار زیادی نیز با شکست مواجه شده‌اند. عدم وجود مکانیزم‏ های صحیح ارزیابی و پیاده‌سازی مدیریت دانش، این نوع سرمایه‌گذاری را در ذهن مدیران تنها به یک هزینه اضافی تبدیل نموده است.

به همین دلایل است که ظهور عصر دانش بنیان منجر به تغییر معادلات و فرایندهای مدیریتی در سازمان‏ها شده و قواعد بازی در عرصه‏ های رقابت را متحول ساخته است. امروزه بسياري از مديران، دانش را به عنوان يک سرمايه‌ی استراتژيك براي سازمان خود به رسميت مي‏ شناسند و بیشتر مديران سازمان‏ هاي موفق دنيا، دانش را مهم‏ ترين سرمايه‌ی شرکت‏ هاي سده‌ی‌ بيست‌و‌يکم می‌دانند. از همین رو امروزه در دنیا شعار «دانش قدرت است» جای خود را به شعار «تسهیم دانش قدرت است» داده و نمونه‏ های بارز آن را در تسهیم اطلاعات و دانش مراکز و شرکت‌های دانش بنیان بین‌المللی می‌توان مشاهده نمود.

 کتاب مفاهیم و کاربردهای نوین مدیریت دانش با هدف انتشار تجربیات و دستاوردهای مطالعاتی و پژوهشی مولفین در صنعت نفت و دانشگاه شهید بهشتی و دوره‌ دکتری تخصصی مدیریت فناوری اطلاعات تدوین شده است.
به همین منظور، در فصل اول در خصوص ظهور عصر دانش بنیان و مولفه‏ های آن بحث شده است.

در فصل دوم کتاب نیز با رویکرد مفهوم شناسی به تعریف دانش و نوع شناسی آن در منابع مختلف پرداخته شده و ظهور مفهوم مدیریت دانش مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل سوم کتاب به بررسی چرخه‏ های مدیریت دانش و اجزای آن پرداخته شده است.

در فصل چهارم نیز مدل‏ های اصلی مدیریت دانش از دیدگاه صاحب‌نظران مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل پنجم کتاب به بررسی عوامل زمینه‏ای و زیرساخت‌های لازم برای پیاده‌سازی و موفقیت مدیریت دانش پرداخته است.

در فصل ششم کتاب نیز با رویکردی استراتژیک به دانش و مدیریت دانش پرداخته شده و الگوهای ارائه شده توسط صاحب‌نظران مختلف در این زمینه ارائه شده است.

فصل هفتم کتاب به مطرح کردن مفهوم شبکه دانش بعنوان یکی از ابزارهای نوین نسل جدید مدیریت دانش در دنیا و ظهور مدیریت دانش پرداخته شده است.

در فصل هشتم کتاب نیز موردکاوی پیاده‌سازی مدیریت دانش در شرکت نفتی بریتیش پترولیوم مورد بحث قرار گرفته است.

در انتهای این کتاب نیز فرهنگ تشریحی واژگان تخصصی از مفاهیم مرتبط با مدیریت دانش ارائه شده است.

آنچه در کتاب مفاهیم و کاربردهای نوین مدیریت دانش می خوانید :

فصل اول : ظهور عصر دانش

1-1. مقدمه
1-2. تاریخچه رشد و توسعه جوامع انسانی
1-3. ویژگی‏های عصر دانش محور
1-4. ظهور اقتصاد دانش محور
1-5. تفاوت‏ های اقتصاد سنتی و اقتصاد دانش محور

فصل دوم : مروری بر مفهوم دانش و مدیریت دانش
2-1. مقدمه
2-2. سلسله مراتب دانش
2-3. مفهوم دانش و حکمت در منابع اسلامی
2-4. طبقه‌بندی انواع دانش
2-5. ظهور مفهوم مديريت دانش

فصل سوم : چرخه‌‏های مديريت دانش
3-1. مقدمه
3-2. چرخه مدیریت دانش زاک
3-3. چرخه‌ی مدیریت دانش باکوویتز و ویلیامز
3-4. چرخه‌ی مدیریت دانش مک‌اِلروی
3-5. چرخه‌ی مدیریت دانش ویگ
3-6. چرخه‌ی مدیریت دانش یکپارچه
3-7. پیامدهای راهبردی چرخه‌ی مدیریت دانش

فصل چهارم : مدل‌های مديريت دانش
4-1. مقدمه
4-2. مدل عمومي دانش در سازمان
4-3. الگوی معرفت‌شناسی فون کروگ و روس
4-4. الگوی مارپیچ دانش نوناکا و تاکوچی
4-5. الگوی معنابخشی مدیریت دانش چوو
4-6. الگوی ویگ برای ایجاد و استفاده از دانش
4-7. الگوی مدیریت دانش فضای اطلاعاتی بویسات
4-8. الگوهای سیستم تطابق‌پذیر پیچیده مدیریت دانش
4-9. چارچوب مديريت دانش پرابست
4-10. پیامد‌های راهبردی مدل‏ های مدیریت دانش
4-11. پیامدهای کاربردی مدل‏ های مدیریت دانش

فصل پنجم : عوامل زمینه ‏ای و زیرساخت‌های مدیریت دانش
5-1. مقدمه
5-2. عوامل زمينه‌اي فرهنگ سازماني
5-3. عوامل زمينه‌اي ساختاري و قوانين
5-4. زیرساخت‌های فناوري اطلاعات
5-5. نقش ویژه فرهنگ سازمانی در مدیریت دانش

فصل ششم : الگوهاي استراتژي مديريت دانش و استراتژي دانش
6-1. مقدمه
6-2. استراتژی مدیریت دانش
6-3. الگوهای استراتژی مدیریت دانش
6-4. الگوهای استراتژی دانش
6-5. جمع‏ بندی استراتژی‌ها

فصل هفتم : شبکه ‏های دانش و مدیریت دانش
7-1. مقدمه
7-2. مفهوم شبکه و راهکارهای شبکه‌سازی
7-3. ظهور مفهوم شبکه ‏های دانش
7-4. رویکردهای شبکه ‏های دانش
7-5. ویژگی‏ های شبکه‏ های دانش
7-6. پویایی‏ های شبکه ‏های دانش
7-7. تکامل مفهوم مدیریت دانش

فصل هشتم : موردکاوی پیاده‌سازی مدیریت دانش
8-1. مقدمه
8-2. متدولوژي پياده‏ سازي مديريت دانش در شركت بريتيش پتروليوم
8-3. ایجاد نظام یادگیری قبل، حین و پس از اقدام
8-4. تهیه‌ی بانک متخصصین شرکت از طریق توسعه‌ی صفحات مرجع
8-5. توسعه‌ی راهکارهای کارتیمی مجازی
8-6. تشکيل انجمن‌های خبرگی در سطح شرکت
8-7. توسعه‌ی سامانه‌ی ثبت و تسهیم دانش

فرهنگ واژگان تخصصی مدیریت دانش
منابع و مآخذ

تالیف: دکتر روح اله تولایی, مینا فیلی