پیکرسنجی و استعدادیابی ورزشی

معرفی کتاب پیکرسنجی و استعدادیابی ورزشی

پیکرسنجی دانش تازه‌ای نیست و در سده‌های پیشین نیز اندازه‌گیری ابعاد مختلف بدن با هدف دستیابی به نتایج کاربردی گوناگون انجام می‌شده است. زمان آغاز پیکرسنجی ورزشی به اوایل سده نوزدهم برمی‌گردد. دردهه‌های گذشته آنتروپومتری پیشرفت‌های بسیاری به خود دیده است. امروزه دانشمندان علوم ورزشی، پزشکان، و متخصصان از فنون مختلف پیکرسنجی در امور مهمی چون کشف استعدادهای ورزشی، سنجش ترکیب بدن، سنجش نتایج تمرینات و قابلیت‌های جسمانی سود می‌برند. برای مثال، سوماتوتیپ یا نوع بدن، امروزه یکی از یافته‌های مهم در دانش پیکرسنجی است که نقش بسیار مهمی در استعدادیابی دارد.

پیکرسنجی و استعدادیابی ورزشی

افزون بر متخصصان، مربیان ورزشی نیز می‌توانند برخی از مهارت‌های دانش پیکرسنجی را به‌سادگی بیاموزند و از آن برای شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی استفاده کنند. برای مثال یک مربی کشتی می‌تواند با استفاده از معادلات ساده پیکرسنجی، از تلف شدن چربی ضروری بدن و به دنبال آن، از بروز اختلالات رشد در کشتی گیران نوجوان جلوگیری کند. توجه به این مفاهیم برای هر مربی خوب کشتی از ضروریات علم مربی‌گری به شمار می‌رود. یک مربی آمادگی جسمانی بانوان را در نظر بگیرید که برای سنجش وزن مطلوب بدن می‌تواند با اندازه‌گیری ساده دور مچ دست، اندازه بدن را مشخص کند و سپس از جداول قد و وزن متناسب با جثه بدن بهره برد. هرچند دقت در اندازه‌گیری‌های پیکرسنجی مسئله مهمی است اما مربیان می‌توانند با اعمال کمی دقت و ممارست در روش‌های بیان‌شده در این جزوه آموزشی، به‌عنوان آزمون‌هایی میدانی از آن بهره برند.

آنچه در کتاب پیکرسنجی و استعدادیابی ورزشی می خوانید:

فصل اول کلیات
مقدمه
آنتروپومتری (پیکر سنجی)
زمینه‌های کلی کاربرد آنتروپومتری
تعاریف
ویژگی‌های آنتروپومتریکی
آنتروپولوژی
هدف در اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک
حوزه مطالعه آنتروپومتری
اندازه‌گیری در آنتروپومتری
مفهوم اندازه‌گیری
انواع اندازه‌گیری با توجه به هدف
انواع اندازه‌گیری با توجه به حرکت
مفهوم آزمون
انواع آزمون پیکر سنجی
اندازه‌های بدنی، ساختار و ترکیب بدنی در آنتروپومتری
خلاصه فصل
فصل دوم تاریخچه و کاربرد آزمون‌های ‌آنتروپومتریکی
مقدمه
مروری بر تاریخچه، خاستگاه و جایگاه آنتروپومتری در جهان و ایران
کاربردهای تخصصی آزمون‌های ‌پیکر سنجی در ورزش
شناسایی ورزشکاران دارای استعدادهای ویژه ورزشی ( استعدادیابی ورزشی)
روش‌های کلی استعدادیابی
مراحل استعدادیابی
الگوهای استعدادیابی ورزشی در برخی از کشورهای پیشرفته
الگوهای استعدادیابی ورزشی در ایران
عوامل اثرگذار بر موفقیت برنامه‌های استعدادیابی
دورنمای استعدادیابی
نقش و جایگاه آزمون‌های ‌پیکرسنجی در مراحل مختلف استعدادیابی
پیشگویی و تخمین ظرفیت کسب بافت عضلانی در ورزشکاران
مطالعه و کنترل ورزشکاران در حال رشد (بلوغ و بالیدگی)
تعیین وزن مطلوب برای ورزشکارانِ دارای طبقه‌بندی وزنی
مطالعات ژنتیکی در افراد
کنترل تمرین و اجرای ورزشکاران
ارزیابی وضعیت تندرستی، سلامتی و تغذیه ورزشکاران
مزایا (پیامدهای مثبت) استعدادیابی ورزشیِ ناشی از پیکرسنجی
معایب (پیامدهای منفی) احتمالی در استعدادیابی ورزشیِ ناشی از پیکرسنجی
خلاصه فصل
فصل سوم آزمون های مربوط به اندازه‌ های بدنی (ابعادسنجی)
مقدمه
تجهیزات و ابزار در آنتروپومتری
شناخت ابزار و وسایل آنتروپومتری
ویژگی‌های ابزار و وسایل
کالیبراسیون (قابلیت تنظیم شدن)
صحت و دقت
روایی و پایایی
خطا در اندازه‌گیری
معیارها و استانداردهای موجود در اندازه‌گیری‌های آنتروپومتری
توصیه‌های ضروری قبل از انجام آزمون‌های پیکرسنجی
انواع آزمون‌های ‌پیکرسنجی
قد سنجی (اندازه‌گیری قد)
اندازه‌گیری قد کشیده یا ایستاده
اندازه‌گیری خوابیده یا دراز کش
اندازه‌گیری قد نشسته
روش اندازه‌گیری قد ایستاده یا قد کشیده
ابزار و وسایل اندازه‌گیری قد (ارتفاع) ایستاده
اهمیت و کاربرد اندازه گیری قد ایستاده در ورزش
روش اندازه‌گیری قد خوابیده یا قد دراز کش
اندازه‌گیری قد نشسته
روش اندازه‌گیری قد نشسته
وسایل اندازه‌گیری قد (ارتفاع) نشسته
وزن سنجی (اندازه‌گیری وزن بدن)
روش اندازه‌گیری وزن 36
ابزار و وسایل اندازه‌گیری وزن
اهمیت و کاربرد وزن سنجی در ورزش
روش اندازه‌گیری شاخص توده بدن (BMI)
طول سنجی (اندازه‌گیری طول اندام‌ها و بخش‌های بدن)
روش اندازه‌گیری طول اندام‌ها
انواع اندازه‌گیری‌های ‌طول در اندام فوقانی
ابزار و وسایل اندازه‌گیری طول
کاربردهای طول سنجی در ورزش
پهنا (قطر) سنجی (اندازه‌گیری پهنا یا قطر اندام‌ها)
روش اندازه‌گیری پهنا (قطر) اندام‌ها:
ابزار و وسایل اندازه‌گیری پهنا ( قطر) اندام‌ها
کاربردهای پهنا (قطر) سنجی در ورزش
محیط (دور) سنجی (اندازه‌گیری محیط یا دور اندام ها)
روش اندازه‌گیری محیط (دور) اندام‌ها:
ابزار و وسایل اندازه‌گیری محیط (دور) اندام‌ها ‌
مایوتیپ
کاربردهای محیط سنجی درورزش
عرض سنجی (اندازه‌گیری عرض اندام‌ها یا بخش‌های بدن)
روش اندازه‌گیری عرض اندام‌ها:
ابزار و وسایل اندازه‌گیری عمق اندام ها
کاربردهای عرض سنجی در ورزش
حجم سنجی (اندازه‌گیری حجم اندام‌ها یا بخش‌های بدن)
روش اندازه‌گیری حجم اندام‌ها یا بخش‌ها:
حجم دست
حجم پا :
ابزار و وسایل اندازه‌گیری حجم اندام ها
کاربردهای حجم سنجی در ورزش:
خلاصه فصل
فصل چهارم نسبت ها و شاخص های مهم در آنتروپومتری ورزشی
مقدمه
نسبت‌ها ‌و شاخص‌های ‌مربوط به قد
شاخص قد نشسته
کاربردها:
نسبت‌ها ‌و شاخص‌های ‌مربوط به طول اندام ها
شاخص طول دست باز
شاخص طولی (براکیال) ساعد
شاخص‌طولی‌ساق
نسبت‌ها ‌و شاخص‌های ‌مربوط به پهنا (قطر) اندام‌ها
شاخص پهنای لگن به پهنای شانه
شاخص پهنای دست به کل دست
شاخص پهنای کف پا به کل پا
نسبت‌ها ‌و شاخص‌های ‌مربوط به محیط اندام ها
شاخص محیط لگن به کمربند شانه
خلاصه فصل

فصل پنجم آزمون‌های ‌ترکیب بدنی
مقدمه
ترکیب سنجی (اندازه‌گیری ترکیب بدن)
روش‌های ‌کلی و آزمایشگاهی برای تعیین ترکیب بدن
وزن‌کشی زیر آب
تحلیل مقاومت بیو الکتریکی BIA –
سنجش جذب فوتون DEXA –
جابجایی کل هوای بدن، پلیتزموگراف – ADP
تصویر برداری با کیفیت مغناطیسیMRI –
رسانایی الکتریکی کل بدن-TOBEC
عکس‌برداری رایانه‌ای یا سیتی اسکن CAT –
پروتئین کل بدن – TBP
اندازه‌گیری پتاسیم کل بدن TBp –
روش‌های ‌رایجِ میدانی برای تعیین ترکیب بدن
شاخص توده بدن BMI
شاخص پوندرال PI
شاخص دور کمر به لگن WHR
شاخص وزن مطلوب بدنIBW
ب)روش چربی سنجی (اندازه‌گیری درصد چربی بدن)
روش‌های اندازه‌گیری درصد چربی بدن:
وسایل اندازه‌گیری چین‌های پوستی:
دستورالعمل‌ها و معیارهای لازم برای اندازه‌گیری چربی زیر پوستی:
مراحل اندازه‌گیری چین پوستی
روش‌های ‌اندازه‌گیری چین‌های ‌پوستی:
معادلات و فرمول‌های ‌چین پوستی
اندازه‌گیری درصد چربی بدن «به روش محیط سنجی»
روش اول :
اندازه‌گیری‌های مورد نظر :
روش دوم:
کاربردهای چربی سنجی در ورزش
امتیاز بندی و چارت ترکیب بدنی (حاصل از چربی سنجی):
ج) تیپ سنجی “ریخت سنجی”
روش‌های تعیین تیپ بدنی
تعیین تیپ بدنی به روش آنتروپومتریک
1 – روش استفاده از فرم:
محاسبه اولین مولفه اندومورف:
محاسبه دومین مولفه –مزومورفی:
محاسبه سومین مولفه، اکتوومورفی:
2- روش استفاده از معادلات برای محاسبه سوماتوتایپ :
سوماتوچارت :
طبقه بندی سوماتوتیپ ها:
کاربردهای تیپ سنجی ( سوماتوتایپ) در ورزش:
مقایسه دقت و اعتبار روش‌های ‌ارزیابی ترکیب بدن
خلاصه فصل
منابع و مآخذ
ضمائم
ضمیمه A
ضمیمه B
«فرم جمع آوری اطلاعات BMI »
« فرم جمع آوری اطلاعات طول سنجی و شاخص‌های آن »
« فرم جمع آوری اطلاعات محیط سنجی و شاخص‌های آن »
ضمیمه C
جداول مربوط به اندازه‌های آنتروپومتریکی
اندازه‌های آنتروپومتری مربوط به سنین مختلف