مفاهیم بنیادی حرکات اصلاحی

کتاب «مفاهیم بنیادی حرکات اصلاحی» با بهره‏گیری از منابع علمی به‏روز و نتایج تحقیقات صورت‏گرفته داخلی و خارجی در حوزه پاسچر حرکات اصلاحی، علوم وابسته و مرتبط با این حیطه علمی و عملی را در قالب مطالب کلیدی، مفاهیم کاربردی و دانش عملیاتی ارائه کند.

همه آنچه باید درباره وضعیت بدنی مطلوب بدانیم

کتاب «مفاهیم بنیادی حرکات اصلاحی» تألیف دکتر محمدحسین علیزاده و دکتر مهدی قیطاسی در 9 فصل، «مفاهیم و اصول بنیادی وضعیت بدنی»، «وضعیت‏های بدنی ایستا»، «تعادل و کنترل وضعیت بدنی»، «رشد جسمانی و تکامل وضعیت بدنی»، «ارزیابی وضعیت بدنی»، «ناهنجاری‏های جسمانی»، «اصول طراحی تمرینات اصلاحی»، «راه رفتن» و «وضعیت بدنی و عملکرد ورزشی» را مورد بررسی قرار می‏دهد.
مولفان این کتاب تلاش کرده‏اند با بهره‏گیری از منابع علمی به‏روز و نتایج تحقیقات صورت‏گرفته داخلی و خارجی در حوزه پاسچر حرکات اصلاحی، علوم وابسته و مرتبط با این حیطه علمی و عملی را در قالب مطالب کلیدی، مفاهیم کاربردی و دانش عملیاتی برای استفاده دانشجویان و علاقه‏مندان این حوزه گردآوری کنند.

براساس محتوای این کتاب، وضعیت ‌بدنی مطلوب یا خوب، وضعیتی است که در آن بدن دارای حداکثر کارآیی، حداقل مصرف انرژی و بهترین شرایط بیومکانیکی است و از سلامت و ظاهری مطلوب برخوردار است. وضعیت بدنی خوب از لحاظ اجتماعی بسیار ارزشمند است و موجب افزایش اعتماد به نفس در انسان می‌شود. وضعیت بدنی مطلوب به حداقل فعالیت عضلانی برای نگهداری بدن و خنثی کردن نیروهای برهم‏ زننده تعادل نیاز دارد. وضعیت بدنی مطلوب اجرای حرکات را بهبود می‌بخشد، فشارهای غیرطبیعی وارد بر مفاصل و بافت‌های نرم را کاهش می‌دهد.
وضعیت بدنی و مکانیک مطلوب جسمانی به عملکرد صحیح دستگاه‌ های داخلی بدن و اجزای آن کمک می‌کند. وضعیت بدنی خوب را نباید با حالتی که بدن در وضعیتی ایستا به‌صورت قائم و صاف نگهداشته می‌شود، اشتباه گرفت. توجه به این نکته حائز اهمیت است که حفظ راستای مطلوب بدنی به‏ازای از دست دادن توانایی حرکت و عملکرد مطلوب، وضعیت بدنی بهینه نیست.
شاید بتوان از اصطلاح مکانیک خوب بدن در توصیف راستای صحیح بدن در وضعیت‌های مختلف ایستا و پویا استفاده کرد. مکانیک بدن در واقع تعادل مطلوب میان اجزای بدن و نیروهای وارد بر آن است، به‏ طوری‏که در این وضعیت، بدن بدون تحمل فشارهای مازاد، بیشترین کارایی و عملکرد را دارد. بسیاری از صاحبنظران این حوزه در این مسئله اتفاق‏ نظر دارند که بدن انسان زمانی به بهترین وجه ممکن کار می‌کند که اجزای آن هنگام انجام فعالیت‌هایی همچون نشستن، ایستادن، راه رفتن یا سایر فعالیت‌های عملکردی، دارای تعادل بیو مکانیکی باشد.

مفاهیم بنیادی حرکات اصلاحی

توجه به وضعیت ستون‏های بدن برای ایستادن مطلوب

«وضعیت بدنی ایستاده مطلوب را می‌توان به‏راحتی حفظ کرد، مشروط بر آن‌که که پاها به حالت عمودی قرار گرفته و چند اینچ از یکدیگر فاصله داشته باشند. زمانی‌که پاها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، سطح اتکاء کوچک‌تر و نیروی وزن وارد شده از مرکز مفاصل ران به سمت خارج متمایل می‌شود. درصورتی‌که فاصله پاها بیشتر از فاصله دو مفصل ران باشد، نیروی وزن وارد شده به‏صورت مورب به سمت داخل متمایل می‌شود.
هنگامی‌که جهت قرارگیری انگشتان پا طبیعی باشد، وزن بدن بر روی پاشنه، لبه خارجی پاها و انتهای استخوان‌های کف پایی وارد می‌شود. درصورتی‌که انگشتان پا بیش از حد به سمت بیرون باشند، وزن بدن بر لبه داخلی پاها و بر روی قوس طولی داخلی وارد می‌شود. از آنجایی‌که لبه خارجی پا پهن و نسبتا بدون قوس و لبه داخلی آن قوس‌دار است، عمکردهای آن متفاوت می‌شود. لبه پهن خارجی به‏گونه‌ای تنظیم شده است که در برابر وزن بدن مقاومت کند، درحالی‌که لبه قوس‌دار داخلی در جذب نیرو و کاهش ضربات وارد شده، تأثیرگذار است. موقعیت انگشتان پا بدین دلیل حائز اهمیت است که پاها را در حالتی قرار می‌دهند که می‌توانند به هنگام راه رفتن نیرو را به سمت عقب هدایت کنند و بدین ترتیب بدن به سمت جلو حرکت کند.»

مشکلات نشستن

«وضعیت نشستن کایفوتیک، متداول‌ترین وضعیت بدنی نشستن نامطلوب است که بر اثر طراحی نامطلوب صندلی‌ها یا ایستگاه‌های کاری به‌وجود می‌آید و اختلالات اسکلتی- عضلانی یا الگوهای حرکتی نادرست را ایجاد می‌کند. با این‏همه در مقایسه با شیوه‌های مختلف ایستادن، وضعیت‌های نشستن نامطلوب معمولا با درجه بیشتری از خم‌شدگی ستون فقرات و انحرافات وضعیتی همراه است. نشستن‌های طولانی‏مدت و به حالت خمیده که با وضعیت کایفوتیک ستون فقرات همراه است، یکی از اصلی‌ترین علل کمردرد شناخته می‌شوند. نشستن خمیده در مقایسه با نشستن لوردوتیک، فشار بیشتری را بر دیسک‌های بین‏مهره‌ای و رباط‌های خلفی ستون فقرات وارد می‌کند و همچنین باعث افزایش فشار داخل دیسک‌ها می‌شود. به‌طور کلی بسته به نحوه نشستن کایفوتیک، امکان افزایش فشار و بروز درد در نواحی پایین پشت (کمر)، بالای پشت و گردن وجود خواهد داشت.
نشستن‌های خمیده طولانی‏مدت بر عملکرد تنفسی و گوارشی اثرات سوء دارد. این نوع نشستن باعث فشردگی و محدودیت فضایی حفره‌های شکمی و سینه‌ای می‌شود و فشار وارد بر امعاء و احشاء را افزایش می‌دهد. در این وضعیت سینه پایین می‌آید و ریه‌ها نسبت به وضعیت طبیعی کمتر منبسط می‌شوند. دیافراگم فشرده و دیوار شکم آزاد می‌شود؛ به‌طوری‌که به دلیل کم شدن حالت حمایتی دیوار شکم و نیز پایین آوردن دیافراگم، ارگان‌های شکم به سمت پایین و جلو متمایل می‌شوند.»

کتاب « مفاهیم بنیادی حرکات اصلاحی » در 208 صفحه از سوی انتشارات حتمی راهی بازار نشر شده است.