مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی

معرفی کتاب مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی

هرگونه آشنایی با اخبار رسانه‌های جمعی، شما را با این نظریه که ژنتیک جایگاه مهمی را در بهداشت و درمان نوین دارد، آشنا کرده است.

پروژه ژنوم انسان، با شناسایی بیش از سه بیلیون حرف در توالی ژن انسان، رخداد خبری مهمی در اوایل قرن بیست و یکم بود و شاید مهم‌تر از همه این که همه ما حسی ذاتی از اهمیت ژنتیک داریم: ما اغلب به والدین و سایر افراد خانواده شباهت داریم؛ این که ژن‌های خوب، عملکرد فیزیکی و ذهنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ایده‌ای رایج در همه جوامع مدرن است و در مناظرات عمومی، تمرکز روی ژنتیک به عنوان ابزاری برای مقابله در برابر بیماری‌هایی نظیر سرطان و چاقی قوی‌تر شده است. به عنوان یک دانشجو و یا یک متخصص حرفه‌ای در حوزه تندرستی، فعالیت بدنی و یا ورزش، بدون تردید در مورد جایگاه ژنتیک در محدوده تخصصی و یا حوزه مورد علاقه خود نیز اندیشیده‌اید. مطمئناًً این نظریه که تنوع ژنتیکی می‌تواند قابلیت و استعداد ابتلا به بیماری و عملکرد ورزشی را تحت الشعاع قرار دهد، عمومیت دارد و حتی مفهوم دوپینگ ژن برای افزایش عملکرد ورزشی در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. این ایده که تنوع ژنتیکی می‌تواند اهمیت ویژه‌ای در رابطه با تجویز رژیم غذایی و فعالیت ورزشی برای درمان و یا پیشگیری از بیماری‌های عمومی داشته باشد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ هرچند که گروه‌های تحقیقاتی زیادی به این موضوع توجه کرده‌اند.

کتاب مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی

هدف کتاب مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی، آشنا کردن دانشجویان و متخصصانی که در حوزه تندرستی انسان، فعالیت بدنی و ورزش فعال می‌باشند، با مفاهیم پایه ژنتیک است. کتاب‌های سطح مقدماتی کمی وجود دارند که مفاهیم ابتدایی ژنتیکی مرتبط با حوزه‌های کاربردی تندرستی انسان و علوم ورزشی را ارائه می‌دهند. این کتاب در نظر دارد این جای خالی را با ارائه اطلاعات پایه مورد نیاز برای درک نقش ژنتیک در این حوزه‌ها، تفسیر یافته‌های پژوهشی و غیره پر نماید. این کتاب هم‌چنین ساختاری مناسب برای اساتیدی که علاقمند به بهبود پایان نامه‌های دانشجویان سطوح بالاتر از دوره لیسانس می‌باشند، را فراهم می‌کند. همان‌طور که از نام کتاب مشخص است، این کتاب ،کتاب جامع آنالیز ژنتیک و یا بیولوژی DNA نیست، بلکه طوری طراحی شده است که اطلاعات لازم برای تفسیر یافته‌های پژوهشی را فراهم کرده باشد و درک درستی از که از اهمیت ژنتیک در کار‌های آینده علوم ورزشی و تندرستی انتظار می‌رود را ارائه می‌دهد.

متن کتاب مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی به سه قسمت اصلی طبقه‌بندی شده است که از منطق ادغام و پیوستن مفاهیم و مهارت‌های خاص به صورت تصاعدی پیروی کرده است تا زمینه‌ای قوی از اطلاعات با عمق متوسط را تا حد ممکن ارائه نماید. در بخش اول، مفاهیم پایه DNA و ژنتیک ارائه شده است تا به خوانندگان اطلاعات لازم جهت استفاده از این دانش در زمینه‌های تندرستی، فعالیت بدنی و ورزش را بدهد. هرچند که فصل‌های اول تا ششم، مهارت‌های درک، تفسیر و ترجمه بیشتر متون چاپ شده موجود را برای خوانندگان فراهم می‌کند (با کمک بخش دوم)، پژوهش‌های بعدی پیچیده‌تر خواهد شد و دانشجویان و اساتید برای درک و تفسیر این مطالعات پیشرفته‌تر نیازمند مهارت‌های بیشتری خواهند بود. در فصل هفتم، اطلاعات پیشرفته‌تری از ساختار DNA و ژنتیک ارائه شده است. شاید مهم‌تر از همه، مباحث پیشرفته ژنتیکی باشند که در انتهای بخش اول این فصل بیان شده است، که تصویر کامل‌تری از پیچیدگی تنوع ژنتیکی و تأثیر آن روی ویژگی‌های فیزیکی و تندرستی را نشان می‌دهند.

بعد از طرح چنین پیش زمینه‌ای، بخش دوم مهارت‌ها و استراتژی‌های خاصی را برای به کارگیری و تفسیر ژنتیک در تحقیقات بیان می‌کند، از جمله استراتژی‌های درک طرح مطالعاتی و یافته‌های پژوهشی که برای شناسایی ادبیات پژوهشی است. این بخش را با مروری بر روش‌های آزمایشگاهی متداول در مطالعات ژنتیکی به پایان برده‌ایم. بخش سوم از کتاب کمی از جزئیات فاصله گرفته است و بررسی گسترده‌تری از کاربرد ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی ارائه می‌نماید. فصل 11 چند مثال واقعی از اثرات تنوع ژنتیکی روی متغیر‌های مرتبط با فعالیت بدنی و تندرستی را توصیف می‌کند. به روز رسانی یافته‌های پژوهشی متداول در رشته‌ای مانند ژنتیک با چنین پیشرفت سریع، غیرممکن خواهد بود و بنابراین هدف این فصل ارائه مثال‌های واقعی به خوانندگان بوده تا بتوانند در نقد و تفسیر یافته‌های پژوهشی متداول تجربه به دست آورند. همچنین، خوانندگان در فصل 12 با کاربرد احتمالی ژنتیک در تلاش‌های کلینیکی آشنا می‌شوند، حال چه مکان موردنظر یک درمانگاه باشد، چه یک مرکز آمادگی جسمانی و تندرستی. در نهایت، چنین پیشرفت و استفاده مستمر از فناوری‌های ژنتیکی در حوزه‌های آمادگی جسمانی و تندرستی، پتانسیل استفاده نادرست از چنین فناوری را نیز به وجود می‌آورد. در فصل آخر کتاب، بررسی مسائل اخلاقی در ژنتیک و جامعه ارائه شده است. خوانندگان در سرتاسر متن کتاب به قسمت‌های «توجه ویژه» برخورد خواهند کرد که موضوع جالب مرتبط با یک فصل خاص را بسط داده است.

با وجود پیچیدیگی‌های وراثتی در ژنتیک انسان، این واقعیت وجود دارد که مطمئناًً تفاوت‌های ژنتیکی فردی، معیار‌های عملکرد وتندرستی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این بدین معنی است که ژنتیک برای همیشه دارای جایگاهی در حوزه‌های تندرستی، فعالیت بدنی و ورزش خواهد بود. هدف اولیه من از نوشتن این کتاب به عنوان یک استاد با پیش زمینه‌ای در علوم ورزشی و ژنتیک انسان، ارائه اطلاعات پایه لازم به دانشجویان و متخصصان بوده است تا در این حوزه احساس خوبی نمایند. با وجود تلاش‌های اینجانب در ارائه دانش و مهارت‌های لازم به شکل واضح و آموزنده، انتظار دارم که کاستی‌هایی نیز وجود داشته باشد، در نتیجه بازخوردهای شما، باعث دلگرمی و بهبود چاپ‌های بعدی کتاب خواهد بود.

کتاب مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی جلد دوم از مجموعه مبانی علوم ورزشی از انتشارات هیومن‌کنتیک می‌باشد، که درک مقدماتی ساده‌ای از دانش، پشت هر موضوع این مجموعه و در جاهایی که مناسب تشخیص داده شده است، می‌باشد و چگونگی استفاده از آن دانش را به طور یکسان برای دانشجویان و اساتید فراهم آورده است. این کتاب‌ها که توسط اساتید و پژوهشگران پیشرو در حوزه تخصصی خود نوشته شده‌اند، روش درک آسان مفاهیم ضروری حوزه‌های فعال و پیچیده علمی را ارائه می‌کند. کتاب‌های موجود در این مجموعه، برای پژوهشگران و اساتیدی که نیاز به داشتن پیش زمینه‌ای در حوزه علمی ناآشنایی می‌باشند، ایده آل خواهد بود و هم‌چنین مرجع پایه قابل دسترسی برای آن دسته از افرادی که به طور متداول با این موضوعات برخورد دارند، می‌باشد.
کتاب حاضر، یک جنبه تندرستی به علوم ورزشی این مجموعه اضافه می‌کند. علاوه بر پوشش جنبه‌های ژنتیکی مرتبط با فعالیت بدنی، آمادگی جسمانی و عملکرد ورزشی، بخش قابل توجهی از کتاب به تشریح اطلاعات مرتبط با تندرستی و بیماری پرداخته است. ژنتیک، تاریخچه طویلی از مطالعات مرتبط با بیماری دارد، به خصوص در ارتباط با این که چه ژن‌هایی باعث ایجاد بیماری شده است و یا باعث ایجاد مشکلات درمانی می‌شوند، هم‌چنین تاریخچه بسیار کوتاه‌تری در ارتباط با فعالیت بدنی و عملکرد ورزشی دارد. حتی در جاهایی که فعالیت بدنی مورد بررسی قرار گرفته است، به طور کلی با این نگرش بوده است که چگونه فعالیت بدنی می‌تواند عملکرد یک ژن را تحت تأثیر قرار دهد تا از بیماری جلوگیری شود. البته، تلاش‌های اخیر در مورد استفاده از ژنتیک برای بهبود عملکرد ورزشی، این پژوهش را به مسیر متفاوتی سوق داده است. این کتاب، درک مقدماتی از ژنتیک مرتبط با رشته‌های علوم ورزشی و تندرستی برای متخصصین این رشته‌ها به ارمغان می‌آورد.

کتاب پیش رو باعنوان Genetics primer for exercise science and health بوده است که Stephen M. Roth به رشته تحریر درآورده است. ایشان دانشیار بخش کینزیولوژی دانشگاه مریلند می‌باشند. او برای شناساندن نقش ژنتیک در چارچوب فرآیند پیری، تندرستی و فعالیت ورزشی برنامه‌های پژوهشی اختصاصی را اجرا می‌کند. دکتر روث، تا اواخر سال 2018، 231 مقاله پژوهشی در نشریات علمی به چاپ رسانده است که بسیاری از آنها در حوزه ژنتیک، تندرستی و فعالیت ورزشی است به طوری که کالج آمریکایی پزشکی ورزشی کارهای علمی ایشان را به عنوان یک سرمایه‌گذاری جدید در ژنتیک و فیزیولوژی ورزشی عنوان می‌کند. همچنین ایشان نویسنده یکی از فصل‌های کتاب فیزیولوژی ورزشی مولکولی نوشته دکتر هنینگ واکرهیج است. کتاب حاضر با عنوان فارسی مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی مشتمل بر سه بخش است. بخش اول، شامل 7 فصل می‌باشد که به معرفی مبانی ژنتیک پرداخته است و ارتباط آن را با فعالیت ورزشی و تندرستی شرح داده است. بخش دوم، روش طراحی پژوهش‌های ژنتیک و روش‌های پژوهش در ژنتیک را ارائه کرده است. در بخش سوم که شامل سه فصل است، یافته‌های جدید و چشم‌اندازهای ژنتیک را عنوان میکند. یکی از ویژگی‌های این کتاب این است که در هر فصل سوالات مروری برای درک بهتر مطالب توسط نویسنده مطرح شده است که پاسخ آنها در ضمیمه الف کتاب آورده شده است. مطالب این کتاب به صورت پیوسته نوشته شده است به طوری که خوانندگان به راحتی می‌توانند مطالب موردنظر را جستجو کنند. از طرف دیگر، شکل‌ها و جداول این کتاب بسیار گویا است و برای خوانندگان قابل فهم می‌باشد. کار ترجمه و ویراستاری این کتاب تقریبا سه سال توسط مترجمان به طول انجامید که با حمایت‌ها و زحمات استاد گرانقدر دکتر فرهاد دریانوش در سال جاری به فرجام رسید.
این کتاب می‌تواند منبع خوبی برای دانشجویان دکتری و کارشناس ارشد رشته علوم ورزشی باشد؛ زیرا این کتاب مبانی جامعی در زمینه ژنتیک در حوزه علوم ورزشی از جمله ژن‌های موثر در ویژگی‌های ورزشی و ورزشکاران و عملکرد آنها را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. در عین حال، مفاهیم کتاب از چنان جامعیتی برخوردار است که خوانندگان و علاقه‌مندان به علوم ورزشی و ژنتیک به راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کنند.

آنچه در کتاب مبانی ژنتیک در علوم ورزشی و تندرستی می خوانید :

بخش 1 : مبانی ژنتیک

فصل 1 :تفاوت‌ های فردی: نقش ژنتیک در علم ورزش و تندرستی
فصل 2 :DNA، RNA و پروتئین
فصل 3 :رونویسی، ترجمه و کد ژنتیکی
فصل 4 : انتقال مواد ژنتیکی به نسل بعد
فصل 5 : وراثت و اصول اولیه تنوع ژنتیکی
فصل 6: تنوع ژنتیکی و بیماری
فصل 7 :عدم تعادل پیوند، هاپلوتیپ و تعامل محیطی

بخش 2 :طراحی و روش‌های تحقیق 100

فصل 8 آغاز کار: مهارت ‌های اولیه برای تحقیقات ژنتیکی
فصل 9 :مسائل طراحی و تجزیه و تحلیل مطالعه
فصل 10 :روش های آزمایشگاهی پایه در ژنتیک

بخش 3 : نتایج و پیشرفت‌های اخیر تحقیقات ژنتیکی

فصل 11: نتایج تحقیقات اخیر در ژنتیک علم فعالیتورزشی و تندرستی
فصل 12 پزشکی شخصی
فصل 13 :چالش ‌های اخلاقی در ژنتیک و جامعه