منابع و واژه نامه (تحقیق کیفی در ورزش و فعالیت بدنی)

معرفی کتاب تحقیق کیفی در ورزش و فعالیت بدنی

تحقیق فعالیتی منسجم برای رسیدن به ‌شناختی روشن‌تر از مفاهیم پیرامون ماست. در حقیقت، تحقیق راهی برای گسترش مرزهای دانش و گشودن افق‌های تازه است. در این راستا محقق نیز فردی است که درصدد رسیدن به‌ شناختی تازه از مسائل و مفاهیم گوناگون است. محقق با نگاهی نقادانه و موشکافانه به پیرامون خود می‌نگرد و برای رفع مشکلات جامعه و ارائه‫ ی بهترین راهکارهای علمی و عملی، اطلاعات موثقی را در اختیار متولیان امور می‌گذارد. محققان برای اجرای تحقیقاتشان نیازمند «روش» هستند. در حقیقت، در همه رشته های علمیْ بهره‌گیری از روش به یکی از اصول اساسی تبدیل شده است و عملاً به سامان رساندن تحقیقات بدون اتخاذ روش مناسب مقدور نیست. مسئله روش و اهمیت آن در شناخت بشری برای نخستین بار و به شکل جدی در رساله‫ ی تیمائوس[یکی از رساله‌های فلسفی افلاطون] مطرح شده است. از آن زمان به بعد اندیشمندان و محققان موضع‌های نظری مختلفی نسبت به آن داشته‌اند و به‌تبع آن پارادایم‌های متعددی شکل گرفته است. در دوران معاصر تا سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم سلطه‫ ی پارادایم اثبات‌گرایی در علوم اجتماعی را شاهد بوده‌ایم. به یک بیان ساده، پارادایم اثبات‌گرایی بر یک معرفت‌شناسی عینی و روش‌شناسی کمّی استوار است که ریشه در علوم طبیعی دارد. در علوم اجتماعی به خاطر سلطه‫ ی پارادایم اثبات‌گرایی در تحقیقات معاصرْ کشف قواعد و قوانین جهان‌شمول و تعیین روابط علت و معلولی در پدیده‌ها دنبال می‌شد؛ اما در دهه‌های 1970 نوعی چرخش پارادایمی در تحقیقات علوم اجتماعی رخ داد و محققان این حوزه به سوی پارادایم تفسیری سوق پیدا کردند. این پارادایم بر معرفت‌شناسی ذهنی و روش‌شناسی کیفی تأکید ویژه‌ای دارد. استدلال محققان برای این چرخش پارادایمی این بود که در علوم اجتماعی با انسان و گروه‌های اجتماعی سروکار داریم و بنابراین، باید از زبانی تفسیری برای کنش‌های انسانی و گروه‌های اجتماعی بهره بگیریم. این تغییر نگاه در حوزه‌های مطالعاتی علوم اجتماعی باعث شد که محققان به روش‌های کیفی گرایش بیشتری پیدا کنند و به‌تبع آن رویکردها و ابزارهای مختلفی معرفی شوند. این چرخش پارادایمی باعث شکل‌گیری مباحث و مجادلات متعددی در بین محققان مختلف شده است و ماحصل آن‌ها این است که محققان کمّی تحقیقات کیفی را فاقد دقت و ساختار می‌دانند و در مقابل، محققان کیفی تحقیقات کمّی را فاقد عمق و معنا. این مباحث تا به امروز ادامه دارد و به نظر می‌رسد ظهور روش‌های تحقیق آمیخته در دهه‌های اخیر نیز تلاشی برای آشتی دادن طرفداران سرسخت روش‌های کمّی و کیفی باشد[که به نظر می‌رسد تلاشی به‌غایت پست‌مدرنیستی است!].

در تمامی حوزه‌های علوم اجتماعی این جدال و تفاوت نگاه در اجرای تحقیقات را شاهد هستیم. محققان علوم ورزشی نیز به‫صورت کلی از این قاعده مستثنا نیستند. محققان علوم ورزشی به اقتضای مسائلی که با آن‌ها روبه‌رو می‌شوند می‌توانند روش‌های کمّی یا کیفی را اتخاذ کنند. باید خاطرنشان کرد که این دو روش هیچ مزیتی نسبت به یکدیگر ندارند چراکه هر یک به مسائل مختلفی می‌پردازند و پاسخگوی سؤالات متفاوتی هستند. محققان باید بدانند که این «مسئله‫ ی تحقیق» است که تعیین‌کننده‫ی «روش» است؛ به‌عبارت‌دیگر، یکی از اصول مسلم در تحقیق این است که تحقیق با یک مسئله یا سؤال شروع می‌شود و این مسئله برای حل شدن نیاز به روش دارد. برخی مسائل به بهترین شکل توسط روش کیفی حل می‌شوند و برخی دیگر با روش کمّی. بنابراین نمی‌توان یکی را بر دیگری برتری داد. اگر این طرز تلقی در محافل دانشگاهی پذیرفته شود به‌احتمال‌زیاد خیلی از سوءبرداشت‌ها از بین خواهد رفت.

کتاب تحقیق کیفی در ورزش و فعالیت بدنی یکی از ساده‌ترین و قابل‌فهم‌ترین کتاب‌های نوشته‌شده در زمینه‌ی روش تحقیق کیفی است که مباحث این روش را به زبانی ساده و کاربردی برای مخاطبان تدوین کرده است. این کتاب شامل چهار بخش است که در بخش اول کلیات روش تحقیق کیفی در ورزش تشریح شده است. در این بخش، روش کیفی و ویژگی‌های آن و تناسبش با علوم ورزشی مورد بحث قرار گرفته است. در کنار این امور، شیوه‫ی نگارش پروپوزال در تحقیقات کیفی و لحاظ کردن مسائل اخلاقی نیز مطرح شده است. در انتهای این بخش دو امر مهم در تحقیق کیفی بحث شده است؛ یکی نحوه‫ی استفاده از مبانی نظری و پیشینه‌ها در تحقیقات کیفی و دیگری نمونه‌گیری و انواع آن. در بخش دوم، شیوه‌های جمع‌آوری داده‌های کیفی مورد بحث قرار گرفته است. در این بخش، در قالب سه فصلْ مصاحبه، مشاهده و گروه متمرکز تشریح شده است. با خواندن این فصل‌ها خواننده به مهارت‌هایی مجهز می‌شود که می‌تواند داده‌های کیفی مورد نیازش را جمع‌آوری کند. در بخش سوم، رویکردهای رایج تحقیقات کیفی شرح داده شده‌اند. رویکردهایی از قبیل نظریه‫ی داده‌بنیاد، قوم‌نگاری، پدیدارشناسی، تحقیق روایتی، و روش‌های آمیخته به ساده‌ترین شکل ممکن تشریح شده‌اند. شیوه‫ی تشریح امور در این بخش به‌گونه‌ای است که خواننده می‌تواند رویکرد مناسب با مسئله‫ ی تحقیقش را به خوبی پیدا کند و به زوایای آن پی ببرد. مؤلفان تلاش کرده‌اند که این رویکردها را با استفاده از اصلی‌ترین مراجع و منابع علمی و در قالب مثال‌های متعدد تشریح کنند. در بخش چهارم، شیوه‫ی تحلیل داده‌ها و نحوه‫ی تدوین و گزارش تحقیقات کیفی مطرح شده است. در این بخش، در قالب یک روش عمومی [تحلیل مضمون] نحوه‫ ی تحلیل کردن داده‌های کیفی آموزش داده شده است و همچنین مباحثی در مورد کیفیت و اعتبار تحقیقات کیفی مطرح شده است. در فصل انتهایی نیز شیوه‫ی نگارش پایان‌نامه‌ها و رساله‌های کیفی تشریح شده است که محققان با خواندن مطالب آن می‌توانند تفاوت‌های نگارش گزارش‌های کیفی و کمّی را تشخیص دهند.

کتاب تحقیق کیفی در ورزش و فعالیت بدنی

کتاب تحقیق کیفی در ورزش و فعالیت بدنی از چند جهت حائز اهمیت است. نخست، جامعیت مطالب و پرداختن به اصلی‌ترین مباحث روش تحقیق کیفی به بیانی ساده و علمی است. در حقیقت زبان ساده و گیرای این کتاب پیچیدگی‌های مفاهیم روش تحقیق کیفی را کاهش داده است. دوم، مثال‌های کاربردی و جذاب تعبیه‌شده در فصول که می‌تواند به خواننده کمک کند که عمیق‌تر و دقیق‌تر به مباحث هر فصل بیندیشد. در حقیقت این مثال‌ها هم‌راستا با مباحث مطرح شده‌اند و می‌توانند زوایای بیشتری از مباحث را روشن کنند. سوم، مؤلفان کتاب از افراد متخصص و تأثیرگذار در حوزه‫ ی روش تحقیق در علوم ورزشی هستند. ایان جونز و ایمی هالووی از پیشگامان تحقیق کیفی در علوم ورزشی محسوب می‌شوند. در نشریات معتبر علوم ورزشی می‌توان ردّ این دو را در تحقیقات کیفی چاپ‌شده مشاهده نمود. چهارم، این کتاب توسط معتبرترین انتشارات در زمینه‌ی کتاب‫ های روش تحقیق یعنی انتشارات SAGE منتشر شده است. علاوه بر این، در قالب متن درسی دانشگاهی تنظیم شده است و تمامی شرایط و الزامات مهم برای یک کتاب درسی استاندارد را داراست. درواقع، تمامی مباحث مطرح‌شده در سرفصل‌های مصوب وزارت علوم برای درس روش تحقیق کیفی در مدیریت ورزشی در مقطع دکتری و بخشی از سرفصل‌های مصوب دروس روش تحقیق در مدیریت ورزشی، روش تحقیق در جامعه‌شناسی ورزشی و روش تحقیق در روانشناسی ورزشی در مقطع کارشناسی ارشد نیز در این کتاب پوشش داده شده است. در ترجمه‫ی این کتاب، تلاش گردید با رعایت امانت‌داری، مطالب به‌صورت روان و سنجیده ارائه شود. امید است که این کتاب بتواند به نیاز پژوهندگان و دانشجویان پاسخ دهد و انگیزه‫ ی تلاش‌های بیشتری را در این زمینه به وجود آورد.

آنچه در کتاب تحقیق کیفی در ورزش و فعالیت بدنی می خوانید :

بخـــش اول درآمدی بر تحقیق کیفی در ورزش 

فصــل اول تحقیق کیفی و کاربرد آن در ورزش و فعالیت بدنی

فصــل دوم ملاحظات اخلاقی در تحقیق

فصــل سوم تدوین مسئله ی تحقیق و نگارش پروپوزال

فصــل چهارم نقش مبانی نظری و پیشینه ها در تحقیقات کیفی

فصــل پنجم نمونه گیری

بخـــش دوم جمع‌آوری داده‌های کیفی 

فصــل ششم مصاحبه

فصــل هفتم گروه های متمرکز

فصــل هشتم مشاهده‫ی مشارکتی

بخــش سوم انتخاب رویکرد تحقیق 

فصــل نهم نظریه‫ی داده‌ بنیاد

فصــل دهم قوم‌ نگاری

فصـل یازدهم پدیدارشناسی

فصـل دوازدهم تحقیق روایتی

بخــش چهارم تحلیل و گزارش داده‌های کیفی 

فصـل چهاردهم تحلیل داده ‌ها

فصـل پانزدهم معیارهای کیفیت در تحقیقات کیفی

فصـل شانزدهم تدوین و نگارش تحقیقات کیفی 184

واژه‌نامه ‫ی توصیفی

منابع