بیوشیمی ورزشی به زبان ساده

کتاب « بیوشیمی ورزشی به زبان ساده » تألیف آنتونی سی. هاکنی و با ترجمه دکتر عباسعلی گائینی و دکتر فرهاد دریانوش در 88 صفحه مصور در قطع رحلی ، چاپ اول 1397  از سوی انتشارات حتمی به بازار نشر عرضه شده است.

شيمي زيستي به حوزه علوم ورزشي سنجاق شده است، و جويندگان دانش واقعي اين حوزه بدون ورود به مباني علم زيست شيمي مشکل بتوانند به درکي نافذ از تغييرات سلولي و مولکولي در پاسخ به فعاليت ورزشي و ورزش دست يابند. در جديدترين اثري که در حوزه شيمي زيستي يافتم، اين نکته به خوبي تظاهر دارد. کتاب «Exersice, sport, and Bioanalytical Chemistry principles and practice» نوشته آنتوني. سي هاکني اين ريشه بودن مباني شيمي زيستي و جاري بودنش در علوم ورزشي، چشماندازي را در پيش رو ميگشايد که شايد آثار ديگر در اين زمينه، کمتر بدان ورود داشتهاند هاکني در اين کتاب کوشيده است با سادگي هر چه تمامتر، پيچيدهترين مفاهيم زيست شيمي در ورزش را به نگارش در آورد و هنر بزرگتر اين پژوهشگر ساده گويي آن است که مفاهيم خيلي گسترده در اين زمينه را در يک کتاب حداکثر 120 صفحهاي خلاصه ميکند. به همين دليل، خواندن اين کتاب نه سپاسگذاري از کسي است که حوزه علوم ورزشي را تقويت ميکند، بل از آن روست که هنرمندانه تصويري شفاف از علوم شيمي زيستي را در علم ورزش ارائه ميدهد.

بیوشیمی ورزشی به زبان ساده

هدف اصلي از نگارش اين کتاب عبارت است از بحث درباره شيمي زيستي و فنون تجزيه و تحليل شيمي بوده است تا بهتر بتوانيم با فرايندهاي فيزيولوژيايي، ارزيابي و کميسازي فعاليت بدني، فعاليت ورزشي و ورزش بخوبي آشنا شويم. هدف دوم، بحث درباره شيوه هايي است که باعث بهتر شدن ظرفيت انجام فعاليت ورزشي ميشوند که ميتوانند به افزايش سلامتي و عملکرد ورزشي منجر شود.

واژه هاي فعاليت بدني و فعاليت ورزشي اغلب بجاي يکديگر استفاده ميشوند، اما آنها تعريفهاي فني متفاوتي دارند. کارهاي روزانهاي که به انقباض عضلاني نياز دارند (پياده رفتن تا صندوق پستي، چمنزدن، شستن ظروف)، فعاليت بدني اند. فعاليت ورزشي، به هرگونه فعاليت بدني ارادي گفته ميشود (تند راه رفتن، وزنه برداري، بازي بسکتبال) که با هدف ارتقاي سلامتي، آمادگي يا عملکرد ورزشي انجام ميشود. بنابراين، همه فعاليتهاي ورزشي، فعاليت بدنياند، اما همه فعاليتهاي بدني، فعاليت ورزشي نيستند. «ورزش» که گاهي بجاي واژه هاي فعاليت بدني و فعاليت ورزشي استفاده ميشود، در اصول و ويژگيها با اين واژه ها همپوشاني دارند، اما ورزش خود تعريف فني جداگانهاي دارد. ورزش، رويدادي ورزشي است که در بخشي مهارت و توانايي بدني نياز دارد و اغلب عنصري رقابتي نيز دارد که در بحث ما به داشتن مقادير زيادي فعاليت بدني به عنوان يک عنصر محدود نميشود.
اين سه واژه هر چند تعريفهاي گوناگوني دارند، ولي نقاط مشترکي نيز دارند: از منظر پاسخدهي زيست شيميايي و فيزيولوژيايي به فعاليت بدني، فعاليت ورزشي و ورزش، جملگي مقدار استرس فيزيکي که بر بدن وارد ميکنند فرق ميکنند – هرچه مقادير استرس بيشتر، پاسخگويي نيز زيادتر. براي ساده سازي، در اين کتاب واژه هاي که در کل براي هر سه نوع استفاده ميشود، فعاليت ورزشي است ولي از فعاليت بدني و ورزش زماني استفاده ميشود که ويژگي خاصي مورد نظر باشد.
هر چند کتابهاي زياد ديگري در اين باره وجود دارد چرا اين کتاب؟ بسياري از کتابهاي موجود در سطح يک يا دو نوشته شده است؛ کتابهاي کموبيش ساده تر قابل فهم که براي عموم مردم باشد يا کتابهايي که به لحاظ فني براي متخصصان با تحصيلات و دانش عالي. اين کتاب مي کوشد با ارائه مباحثي درباره شيمي زيستي پايه و برخي عناصر فيزيولوژيايي وابسته به فعاليت ورزشي و بحث درباره روش هاي تجزيه و تحليلي مورد استفاده براي درک آنها، حدّ ميانه را بگيرد. اين کتاب اطلاعات، روندها و روشهايي براي متخصصان دارد و ضمناً به غيرمتخصصان اجازه ميدهد تا مباني علم شيمي زيستي و تلاش هاي حال حاضر رشته را به سرعت متوجه شوند.