فیزیولوژی ورزشی
28 آزمایش خون برای پایش سلامت ورزشکاران
کتاب « آزمایش خون و ورزشکاران »، 28 آزمایش مختلف خون ازجمله نیتروژن اوره خون، کلسترول، هورمون تیروئید، سروتونین، انسولین و آمیلاز را برای پایش سلامت ورزشکاران مورد بررسی قرار میدهد.
یکی از ساده ترین و گستردهترین روشهای پایش سلامتی ورزشکاران، آزمایش خون یا پانل خونی است. جدا از علم پزشکی، در علم ورزش نیز از آزمایشهای مختلف به منظور کنترل سلامتی ورزشکار استفاده میشود. خونشناسی ورزشی، گامهای بلندی در ۳۰ سال اخیر برداشته و بهعنوان یک زیرشاخه تخصصی از علم پدیدار شده است. همچون سایر ارگانهای بدن، خون نیز به هر نوع فعالیت بدنی ویژه، پاسخ یکسانی نمیدهد. نوع، زمان، مدت و شدت فعالیت مواردی هستند که بدن به آنها واکنشی مناسب نشان میدهد. مشاهدههای خونشناسی ورزشی نشان داده که ترکیب خون در نتیجه تمرینهای ورزشی تغییر میکند. با این وجود بحث و بررسی درباره آثار فعالیتهای ورزشی بر متغیرهای هماتولوژیکی همچنان ادامه دارد، اما به خوبی مشخص شده که تمرینات منظم، اکثر تغییرات نامطلوب خون را بهبود میبخشد و کنترل شرایط خونی ورزشکار به کمک آزمایش ساده، قابل پایش است.
کتاب «آزمایش خون و ورزشکاران» تألیف مشترک میثم میرزائی شهرابی، محمدرضا الماسی و رضا محمد قشقایی، مطالبی قابلفهم و کاربردی در ارتباط با آزمایش خون برای ورزشکاران ارائه میکند. در این کتاب 28 آزمایش مختلف از نیتروژن اوره خون، کلسترول و هورمون تیروئید گرفته تا آزمایشهای مربوط به الکترولیتها، کلیه، سروتونین، انسولین و آمیلاز را مورد بررسی قرار میدهد.
مطالب موجود در این کتاب برای تشخیص، پیشگیری یا درمان استفاده نمیشود و تنها اطلاعات پزشکی عمومی برای مربیان است که در کنار پزشکان میتوانند برنامههای ایمن و موثرتری را تنظیم کنند. ارتباط دوجانبه بین ورزشکار یا مربی و پزشک متخصص میتواند تعامل بیشتری را به منظور پایش سلامتی و ارتقاء عملکرد ورزشی به همراه داشته باشد. یکی از اهداف مهم این کتاب، ایجاد تعامل بین ورزشکار یا مربی و پزشکان متخصص در این زمینه است.
آزمایش خون و ورزشکاران انتشارات حتمی
در ادامه به چند مورد از آزمایش های مندرج در کتاب آزمایش خون و ورزشکاران و اهمیت انجام آنها اشاره میشود.
نیتروژن اوره خون BUN))
«تست نیتروژن چیست؟ کلیههای شما دو عضو لوبیا شکل هستند که مسئول تصفیه کردن خون و مواد زائد آن میباشند. یک روش برای تعیین چگونکی کارکرد تصفیهسازی کلیهها، اندازهگیری اوره و محصول زائد، با استفاده از آزمون نیتروژن اوره خون (BUN) است. این آزمایش خون ساده و سریع میتواند خوردن پروتئین بیش از حد، ننوشیدن مایعات به اندازه کافی و یا اینکه کبدتان بهدرستی کار نمیکند را به شما نشان دهد.
در ورزشکاران رشته های قدرتی و پرورش اندام با توجه به اینکه هدف هایپرتروفی عضلات در اولویت اول این ورزشکاران میباشد، معمولا دریافت پروتئین روزانه بالاتر از حد مجاز میباشد. لازم به ذکر است بررسی شاخص BUN در این افراد بسیار حائز اهمیت است. عدم توجه به سطح سرمی BUN و عدم آگاهی از وضعیت کبد و کلیهها پیامدهای خطرناکی را برای سلامتی ورزشکار به دنبال خواهد داشت.»
تستوسترون
«هورمون مترشحه از بیضه مردها که در خانمها نیز به مقدار محدودی از غده فوقکلیوی ترشح میشود. بررسی سطح هورمون تستوسترون در ورزشکاران بسیار مهم است. هورمون تستوسترون که از آن به اسم هورمون جنسی نیز نام برده میشود، باعث ارتقاء عملکرد عضلات میشود. در تجزیه و تحلیل سطح سرمی شاخص تستوسترون در ورزشکاران باید توجه داشته باشیم که در رشتههای قدرتی معمولا این شاخص سطح پایینی نشان میدهد و پایین بودن سطح تستوسترون در جریان خون به این علت میباشد که معمولا در این ورزشکاران تجمع این هورمون در عضلات است.
البته در مواردی که فرد از داروهای استروئیدی استفاده کرده باشد نیز این مورد دیده میشود. به همین دلیل تشخیص اینکه پایین بودن سطح تستوسترون در جریان خون به چه دلیل است لازم است تا شرایط بالینی فرد و شاخصهای LH,FSH مورد بررسی قرار گیرد.
به ورزشکارانی که قصد استفاده از استروئیدهای آنابولیکی را دارند، توصیه میشود حتما قبل از شروع دوره از طریق آزمایش خون میزان هورمون تستوسترون خود را بررسی نمایند، زیرا درصورتیکه سطح تستوسترون در جریان خون پایین باشد، در شروع دوره داروئی با سرکوب ترشح تستوسترون توسط بیضهها مواجه میشوید که دراین شرایط بیضهها به دلیل وجود تستوسترون اگزوژون تولید تستوسترون را کاهش میدهند که مشکلات بسیاری از قبیل ضعف عمومی-عقیمی کاهش شدید توان جنسی و حتی عدم توانایی کارهای روزمره را بدنبال دارد.»
آنزیمهای کبدی (SGOT)
یکی از آنزیمهایی که در کبد ورزشکاران رشتههای قدرتی (معمولا به دلیل استرویئدها) دچار تغییر میشود، آنزیم آسپارتات آینو ترانسفراز با شاخص «SGOT-AST» در آزمایشات مشخص میشود. این آنزیم که معمولا در شرایط عادی در کبد قرار دارد، در صورت آسیب از طریق سلولهای کبدی وارد جریان خون میشود و سطح سرمی آنزیم بالا میرود. البته این آنزیم در عضلات قلب، کلیهها و مغز نیز قرار دارد و در زمان آسیب هریک از عضوها وارد جریان خون میشود و در زمان حملات قلبی و مشکلات عضلانی نیز سطح سرمی SGOT بالا میرود. آنزیم آسپرتات آمینو ترانسفراز به نام «ترانس آمیناز اگزالواستیک سرم» نیز شناخته میشود. مصرف داروها و بهخصوص استروئیدها به شدت در افزایش سطح سرمی AST موثر هستند.»
نخستین چاپ کتاب «آزمایش خون و ورزشکاران» در 144 صفحه از سوی انتشارات حتمی راهی بازار نشر شده است.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.