مبانی روان شناسی ورزش و تمرین (جلد دوم)

معرفی کتاب مبانی روان شناسی ورزش و تمرین (جلد دوم)

روان‏شناسی ورزش و تمرین به طور قابل توجهی زندگی ما، ورزشکاران، مربیان، و سایر متخصصین ورزش و تمرین را تغییر داده است. ما دانش زیادی را در این حیطه آموخته‌ایم و برآن شدیم تا با تکیه بر تحقیقات، با تدوین این کتاب مقدماتی جامع، دِین خود را به حیطه روان‏شناسی ورزشی ادا کنیم. در چهار ویرایش اول کتاب هدف این بود که متنی را برای تدریس در کلاس‌های روان‏شناسی ورزشی بنگاریم تا فاصله میان علم و عمل را بردارد و تمام آن چه را که از مربیان، محققان، تمرین‌کنندگان، متخصصین طب ورزشی، و ورزشکاران آموخته بودیم شامل شود. در ویرایش پنجم نیز همین جهت‏گیری کلی را دنبال کردیم.
پس از چهار ویرایش اول بازخوردهای بسیاری را از سوی مدرسین و دانشجویان دریافت کردیم که حاکی از موفقیت در نیل به اهداف‌مان بود. خوشنود بودیم که کتاب‌مان به پرکردن جای خالی در آموزش روان‏شناسی ورزش و تمرین کمکی کرده است. اما همانند همه متون دانشگاهی همیشه جای پیشرفت و به روز شدن وجود دارد، از این‌رو تصمیم به نگارش ویرایش پنجم گرفتیم. در این ویرایش، با پیگیری اهداف اساسی ویرایش‌های قبلی، بر آمیختن نظرات و پیشنهادات روشن‌گری که برای نگارش بهتر این ویرایش دریافت کرده بودیم تلاش کردیم. اما از آنجایی‌که به نظر می‌رسید اساتید و دانشجویان جهت‌گیری اساسی و طرح کلی متن را می‌پسندند، به جز در مواردی، آن‌ها را تغییر کلی ندادیم.

کتاب مبانی روان شناسی ورزش و تمرین (جلد دوم)

برای مثال، همه فصول را بر اساس تازه‌ترین پژوهش‌ها در روان‏شناسی ورزش و تمرین به روز رسانی کردیم. این به روز رسانی شامل اضافه کردن منابع جدید است. در برخی موارد، این تغییرات بیشتر بود زیرا تحقیقات و مفاهیم متعاقب آن‌ها به طور قابل توجهی توسعه یافته بودند. در سایر فصول تغییرات کمتر است زیرا آن حوزه‌های خاص، رشدی نداشته‌اند یا سال‌ها پیش تغییر یافته‌اند. همچنین نمونه‌ها، مطالعات موردی، و داستان‌های کاربردی جدیدتری را ارائه کرده‌ایم که به دانشجویان در درک نظریات، مفاهیم، و تحقیقات مختلف کمک می‌کند. در انتهای هر فصل سؤالات عمقی‌تری ارائه می‌شود تا فرصتی را برای تفکر انتقادی در خصوص کاربرد این مفاهیم از پژوهش تا عمل در اختیار دانشجویان قرار دهد. مخاطب اصلی این کتاب دانشجویان هستند اما مدرسان، معلمان، و مربیان هم از آن سود می‌برند. امیدواریم از مطالعه و تدریس روان‏شناسی ورزش و تمرین لذت ببرید.

اگر وضعیت ورزش و تربیت بدنی پنجاه سال پیش را بررسی کنیم، در خواهیم یافت که در آن دوران ورزش عمومی نبود؛ باشگاه‌های محلی معدود، فرسوده، و خلوت و مشتریان اندکش همگی مذکر بودند؛ ابزار ورزشی، مسیرهای دویدن عمومی، و مسیرهای دوچرخه سواری کمیاب بود؛ فروشگاه‌ها مملو از کفش‌های ورزشی، تردمیل، و دوچرخه‌های ثابت نبود. روان‌شناسی در آن زمان چندان به ورزش اهمیت نمی‌داد؛ متخصص تحصیل کرده در روان‌شناسی ورزشی وجود نداشت؛ برنامه‌ای برای آموزش نبود،؛ تحقیقات در این زمینه اندک بود؛ کسانی که بر ورزش تاکید می‌کردند اندک بودند؛ اما همین تعداد اندک شروع به نوشتن درباره اثر ورزش برجامعه، اثر تماشاگر بر ورزشکار، و اثر ورزش بر شخصیت بچه‌ها، سوگیری در مشارکت زنان در ورزش، و…کردند. در آن روزها مکتوبات علمی – چه تجربی، چه مطالعه موردی- که مربیان یا علاقمندان بتوانند از آن استفاده کنند ناچیز بود. مربیان یا روان شناسان به حال خود رها بودند. اما از آن زمان مدت زیادی گذشته است، درس‌های زیادی آموخته شده و خوشبختانه اکنون نتیجه آن درس‌ها به صورت‌های گوناگون در اختیار علاقه‌مندان است. با این حال هنوز هم برنامه‌های آموزشی برای تربیت متخصص روان‌شناسی ورزشی کم و برنامه‌هایی که به روان شناسان کمک کند تا تخصص خود را در حیطه تربیت بدنی و ورزش گسترش دهند کمتر است. کسانی که علاقمندند تا حرفه روان‌شناسی ورزشی را برای خود انتخاب کنند هنوز در یافتن تجربه به منظور کسب آمادگی مواجهه با چالش‌های آیندۀ شغلی همراهان زیادی ندارند، و کمبود کتاب جامع که بتواند هم به عنوان زیر بنای نظری به کار رود و هم به عنوان راهنمای عملی، از همه بارز‌تر است. اینجانب، در مقام رئیس انجمن روان شناسی ورزشی ایران، به این کمبودها واقفم، و بدیهی است که باید برای رفع آن‌ها تلاش کنم.

به عنوانی یکی از این تلاش‌ها، خدای بزرگ را شکر می‌کنم که فرصت ترجمه این کتاب را به من و همکارانم اهدا کرد. کسانی که ورزش کرده‌اند، چه تفریحی، چه قهرمانی، این حقیقت را دریافته‌اند که ورزش به طرز غیرقابل وصفی تحت تاثیر شرایط روان‌شناختی است. به طور کلی، متغیر‌های روان‌شناختی چه پایدار باشند مانند خصلت‌ها، چه ناپایدار مانند هیجانات، بر عملکرد ورزشکار اثر می‌گذارند. از آن گذشته، ورزش به خودی خود اثرات روان‌شناختی فراوانی دارد که با پایبندی ورزشکار به فعالیت ورزشی، دوام خواهند یافت. این کتاب به هردو جنبه پرداخته است. از دیدگاهی، روان‌شناسی ورزشی دو جنبه آکادمیک و کاربردی دارد. هرچند کاربران این دوجنبه متفاوتند و مقاصدشان نیز ظاهرا متفاوت است، اما کتاب حاضر با این پیش فرض هردو گروه به شکوفایی ورزشکار می‌اندیشند، شامل هر دو جنبه است.

کتاب حاضر هفت بخش جذّاب دارد. از بخش اول که علم روان‌شناسی ورزشی را معرفی و مسائل مقدماتی را مطرح می‌کند که بگذریم، بخش دوم شرایط روان‌شناختی ورزشکاران؛ بخش سوم، فضای ورزش؛ بخش چهارم، روابط در ورزش؛ بخش پنجم بهتر شدن عملکرد ورزشی؛ بخشش ششم، سلامت روانی؛ و بخش هفتم، به مسائل تربیتی در ورزش می‌پردازد. می‌بینید که همه آنچه که روان‌شناس ورزشی با آن سروکار دارد در این کتاب آمده است. پانزده سال پیش، دنیل لندرز روان‌شناس برجسته ورزشی دانشگاه اریزونا که به تاکید اینجانب برای سخنرانی در کنگره بین‌المللی علوم ورزشی از طرف پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی به تهران دعوت شده بود، ویرایش اول این کتاب را به من هدیه داد و مرا به تدریس آن سفارش کرد. همان ویرایش اول هم کامل و شامل تمام مواردی بود که می‌شد تا آن زمان تدریس کرد. میل به ترجمه این کتاب همیشه در من وجود داشت، اما تبدیل به عمل نشد تا زمانی که اشتیاق شدید جوانانی که نامشان هم اکنون به عنوان مترجمان این کتاب آمده است، همت راه شد. حقیقتا در صورتی که آنان به این مهم اصرار نمی‌کردند، ممکن بود که من برای همیشه به تدریس متن انگلیسی کتاب بسنده کنم. ویرایش پنجم کتاب طبیعتا کامل‌تر از ویرایش‌های قبلی است. در این ویرایش علم و تجربه نویسندگان به دستورالعمل‌هایی تبدیل شده که اجرای آن‌ها ذهن را معلم، مربی، بدن‌ساز، و روان‌شناس را برای اثربخشی بیشتر آماده می‌کند. این که روی صحبت کتاب فقط با روان‌شناس نیست و معلمان و مربیان و بدنسازان را نیز شامل می‌شود، از برتری‌های این کتاب است. ما هم هنگام ترجمه برای سهولت درک مفاهیم، مثال‌ها و اسامی را تاجایی که ممکن بود تغییر داده‌ایم.
ترجمه ویرایش بعدی کتاب که در سال 2015 منتشر شده است، از هم اکنون آغاز شده است، با این امید که اثربخشی حرفه‌ای خوانندگانش را بیشتر کند.

آنچه در کتاب مبانی روان شناسی ورزش و تمرین (جلد دوم) می خوانیم :

بخش پنجم : ارتقاء عملکرد
فصل یازدهم: مقدمه‌ای بر تمرین مهارت‌های روان‌شناختی
فصل دوازدهم: تنظیم انگیختگی
فصل سیزدهم: تصویرسازی
فصل چهاردهم: اعتماد به نفس
فصل پانزدهم: هدف‌گزینی
فصل شانزدهم: تمرکز

بخش ششم : بهبود سلامت و بهزیستی
فصل هفدهم: فعالیت ورزشی و بهزیستی روان‌شناختی
فصل هجدهم: پایبندی و رفتار در فعالیت ورزشی
فصل نوزدهم: آسیب‌دیدگی‌های ورزشی و روان‏شناسی
فصل بیستم: رفتار اعتیادآور و ناسالم
فصل بیست و یکم: تحلیل‌رفتگی و تمرین مفرط

بخش هفتم : تسهیل رشد و نمو روان‌شناختی
فصل بیست و دوم: کودکان و روان‏شناسی ورزش
فصل بیست و سوم: پرخاشگری در ورزش
فصل بیست و چهارم: رشد شخصیت و رفتار مطلوب در ورزش