اخلاق در فیزیولوژی ورزش

معرفی کتاب اخلاق در فیزیولوژی ورزش

پژوهش‌های علمی در خصوص فیزیولوژی ورزشی و نحوة عملکرد دستگاه‏های مختلف بدن همچنان ادامه دارد و نقش ورزش و فعالیت‌های بدنی در این بررسی‌ها و تحقیقات انکارناپذیر است. اما در این قلمرو و در تحقیقات مختلف که آزمودنی یا انسان مورد بررسی قرار می‌گیرد شاخص‌ها و نشانگرهای زیست شناختی متفاوتی وجود دارند که متاسفانه بدون توجه به ارزش ‏های انسانی، مورد استفاده محققین قرار ‏‏می‏ گیرد و به شدت اخلاق پژوهش را مورد تهدید و تهاجم قرار می‌دهد. یک پژوهشگر و حتی یک مربی می‌تواند بدون توجه به شاخص‏های انسانی و صرفاً بر اساس بی‌توجهی، زیان‏های غیر قابل برگشتی را بر سلول ‏های طبیعی و نهایتا سلامتی و تندرستی انسان وارد سازد به گونه‌ای که باعث سقوط شان و منزلت انسان شود. ما زنگ خطر را برای محققین فیزیولوژی ورزشی و حتی مربیان و دست اندرکاران ورزش کشور به صدا درآوردیم و اعلان نمودیم که آنچه در کمیته ‏های اخلاق در پزشکی اتفاق می‌افتد با آنچه که باید در فیزیولوژی ورزشی روی دهد متفاوت بوده و باید در این زمینه اقدام‏ های اساسی صورت گیرد
بی‌گمان وظایف اخلاقی پژوهشگر، مطلوبیت آزمایش‌ها، چگونگی اجرای تحقیقات انسانی، اخلاق کار با حیوانات و درک و رعایت دستورالعمل‌های آزمایش‌ها بر روی حیوانات و همچنین اصول اخلاق انتشار، محافظت از داده‏ های فردی و اخلاق داوری مقاله‌ها و طرح‌ها از اهم موضوعاتی است که در قلمرو اخلاق در فیزیولوژی ورزشی باید مورد توجه قرار گیرد. لذا، در نگارش و تدوین کتاب، علاوه بر استفاده از تجارب تنی چند از صاحب نظران و بزرگان فیزیولوژی ورزشی کشور، تلاش شده است که مطالب کتاب بر پایة جدیدترین موضوع‌ها و پژوهش ‏های علمی استوار باشد.
کتاب اخلاق در فیزیولوژی ورزشی ، کتاب مرجعی است که به منظور استفادة دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران تألیف شده است، این مجموعه، در چهار فصل ارایه شده است: فصل اول، به بیان کلیات اخلاق در پژوهش ‏های فیزیولوژی ورزش تأکید دارد. در فصل دوم، حقوق آزمودنی از دیدگاه فیزیولوژی ورزشی مورد بررسی جدی قرارگرفته است. فصل سوم اخلاق کار با حیوانات در پژوهش‏ های فیزیولوژی ورزش را مورد توجه و بررسی قرار داده است و در فصل چهارم نیز ملاحظات اخلاقی انتشارات علمی در حوزه فیزیولوژی ورزشی ارایه شده است.
امید است مطالب کتاب حاضر بتواند در ایجاد و تقویت اخلاق کاربردی در دانشجویان و پژوهشگران فیزیولوژی ورزش، مفید اثر واقع شود.

کتاب اخلاق در فیزیولوژی ورزش

پژوهشگر براي شفاف سازی مسأله‌اي مبهم به پژوهش می‌پردازد تا پاسخی دقيق و منطقي براي حل آن بیابد که منجر به تولیدات علمی‌شود. آنچه در زمینه توليد علمی جهت توسعه همه‌جانبه بسیار حائز اهمیت است ایجاد زیر ساخت‏های لازم برای پژوهش است. زیرساخت‏های فیزیکی و مالی در کنار زیرساخت‏ های اخلاقی پژوهش مکمل هم بوده و نقش بسیار مؤثری در روایی و اعتبار یک پژوهش دارند. برای تحقق این امر باید ابتدا به نگرش صحیحی از کسب دانش و تحقیق دست یافت. مسلما نگرشی که دانش را به عنوان یک حقیقت جستجو می‌کند بسیار متفاوت از نگرش ابزاری به دانش و تحقیق که زیربنای علم کنونی را تشکیل داده است، می‌باشد. اخلاق پژوهش، شاخه‌ای از اخلاق حرفه‌ای است که به اصول اخلاقی حاکم بر یک پژوهش از آغاز تا پایان کار می‌پردازد. تاکنون، بیشترین توجه به اخلاق پژوهش در حوزه پزشکی بوده است، در‌حالی‌که به نظر می‌رسد اخلاق پژوهش تمام حوزه‏ های تحقیقاتی به‌ویژه در حوزه فیزیولوژی ورزش به این دلیل که یافته ‏‏ها و نتایج این‌گونه پژوهش ‏‏ها ، هم به فرد و هم به محیط بیرون از جامعه علمی و ورزشی مربوط می‌شود و با ابعاد مختلف زندگی بشر در ارتباط است اهمیت بیشتری دارد. نادیده گرفتن مسایل اخلاقی در پژوهش‏های فیزیولوژی ورزش گاهی بدون تعمد و صرفاً به سبب بی‌اطلاعی ازاصول حاکم بر اخلاق حرفه‌ای پژوهشگری صورت می‌پذیرد. در حوزه پژوهش‏های فیزیولوژی ورزشی، مطلوب است که روشن شود اخلاق پژوهش‌گری چه حد و مرزی و چه مسایلی دارد و چگونه تبیین می‌شود.برای تبیین اخلاق حرفه‌ای پژوهش‏های فیزیولوژی ورزش، باید در ابتدا مسایل اخلاقی آن حوزه شناسایی شود و در گام بعد پاسخ‏ های برای حل این مسایل ارایه شود. اگرچه رفتار اخلاقي در پژوهش، در نگاه نخست، به خود فرد، وجدان و باورهايش مربوط مي شود اما، تدوين موازين اخلاقي پژوهش در فیزیولوژی ورزشی، آموزش و ترويج آن در ميان پژوهشگران و جامعه دانشگاهي یک ضرورت اجتناب ناپذیر است که مي‌تواند زمينه را براي رعايت و توسعه موازين اخلاقي در عرصه پژوهش ‏های ورزشی فراهم نمايد. هر پژوهشی باید بر اساس و منطبق بر یک طرح پژوهش (پروپوزال) به انجام برسد. در پژوهش‏ های فیزیولوژی ورزشی علاوه بر طرح پژوهش، دستورالعمل (پروتکل تمرینی، کار آزمایشگاهی) نیز تهیه و ارائه شود. طرح پژوهش و دستورالعمل باید شامل تمامی اجزای ضروری باشد. از جمله بخش ملاحظات اخلاقی، اطلاعات مربوط به بودجه، حمایت کننده‌ها، وابستگی‌های سازمانی، مشوق‏ های شرکت کنندگان، پیش‌بینی درمان و یا جبران خسارت افراد آسیب دیده در پژوهش ‏های دارای برنامه تمرینی ورزشی، و در مواردی که لازم است رضایت نامه‌ آگاهانه به‌صورت کتبی اخذ شود، فرم رضایت‌نامه باید تدوین و به طرح پژوهش پیوست شده باشد. پیش از تصویب یا تأیید طرح پژوهش از سوی کمیته‌ مستقل اخلاق در پژوهش، نباید اجرای پژوهش شروع شود.

آنچه در کتاب اخلاق در فیزیولوژی ورزش می خوانید :

فصل اول: کلیات اخلاق در پژوهش ‌های فیزیولوژی ورزش
فصل دوم :حقوق آزمودنی ‌ها در فیزیولوژی ورزشی
فصل سوم :اخلاق کار با حیوانات در پژوهش ‌های فیزیولوژی ورزش
فصل چهارم:ملاحظات اخلاقی انتشارات علمی در حوزه فیزیولوژی ورزشی